Het gaat langzamerhand beter met ondernemend Nederland

01 apr 2014 Het gaat langzamerhand beter met ondernemend Nederland

Naar het bericht in het Financieel Dagblad van 1 april 2014

Het gaat zoetjesaan weer beter met ondernemend Nederland. Zij mogen merkbaar vaker offerte uitbrengen van potentiële klanten. ‘Een lokale concurrent stopte. Toen dacht ik, crisis of niet, nu is mijn kans om de markt hier dicht te zetten’.

In de productiehal hangt de onmiskenbare geur van verf en metaal. Uit de radio galmt popmuziek. Jonge mecaniciens uit kerkdorp Bunschoten assembleren draaibanken en freesmachines waarvan de vorm iets weg heeft van een uit de kluiten gewassen zonnebank. Hun werkgever Style CNC leeft gelukkig weer en biedt werk aan 40 mensen. Na een faillissement in 2012 heeft de machinebouwer een doorstart gemaakt, met nieuw management en een nieuwe eigenaar. De menukaart voor klanten is verkort, nieuwe exportmarkten zijn ontgonnen, slecht verkopende dealers werden bedankt.

‘Toen begon de crisis’

Commercieel directeur Bastiaan Clement weet nog precies wanneer het verval inzette, en hoe abrupt dat ging. Het was oktober 2008. Zakenbank Lehman Brothers is dan net omgevallen, Fortis moet worden gered door België en Nederland. Clement is in Milaan voor een druk bezochte vakbeurs. Hij heeft een vijftigtal potentiële klanten geïnteresseerd in Style machines en dineert met zakenrelaties om dat te vieren. ‘Een week later belde ik op om te kijken hoe die leads liepen. Geen enkele opdracht. We snapten er niets van. Later begreep ik uit de media dat de crisis was begonnen.’

Voor de crisis vond pakweg tweederde van de machines hun weg op de Nederlandse thuismarkt. Inmiddels is die verhouding omgekeerd en exporteert het Utrechtse bedrijf meer dan dat het verkoopt in Nederland. Dat is gunstig voor een land dat het moet hebben van de aantrekkende wereldhandel.

Vaker offertes uitbrengen

Het gaat zoetjesaan weer beter met ondernemend Nederland. Zij mogen merkbaar vaker offerte uitbrengen van potentiële klanten. Die offertes worden bovendien vaker verzilverd zodat de omzet groeit, zo blijkt uit een recente ondernemersenquête van onderzoeksbureau TNS-Nipo. Dat de personeelskosten stijgen, mag dan financieel nadelig zijn voor de ondernemer in kwestie, het duidt wel op macro-economisch herstel, schrijven de onderzoekers. Uitzendbedrijven merken traditioneel als een van de eersten als de economie weer aantrekt. Zo ook ditmaal. De jongste cijfers van branchekoepel ABU tonen aan dat het aantal uitzenduren en de omzet 4% hoger liggen dan dezelfde periode vorig jaar. De aanwas zit vooral in de inhuur van administratieve en technische arbeidskrachten. Die sectoren groeien dubbel zo hard als het gemiddelde. De industrie blijft nog wat achter.

Woningen verfraaien

Ook Formido franchisenemer Johannes Veenstra merkt dat de verkopen de laatste tijd aantrekken. ‘Mensen zijn weer bereid om hun woning te verfraaien in plaats van alleen het hoognodige te repareren. Ik merk het vooral als klanten net hun vakantiegeld hebben gekregen of hun kinderbijslag’. Veenstra gaat zijn vestiging in Urk zelfs fors uitbreiden met 600 naar 2200 vierkante meter. ‘Een lokale concurrent stopte. Toen dacht ik, crisis of niet, nu is mijn kans om de markt hier dicht te zetten’. Minder concurrentie, goede verkopen maar bovenal garanties van de Formido groep trokken de bank over de streep om zijn expansie te financieren. ‘De financiering was een hele moeilijke hobbel’, zegt Veenstra. ‘Zonder die garantie van de keten was het waarschijnlijk niet gelukt’.

Het blijft één van de belangrijkste kopzorgen van ondernemers: krijg ik voldoende kredietruimte om mijn plannen de financieren. Norma, een fabrikant van ultraprecieze apparatuur, kan erover meepraten. Het is op het nippertje van de afgrond gered. De onderneming is één van de weinige bedrijven in de wereld die aan klanten zoals chipmachinemakers een nauwkeurigheid van minder dan één duizendste millimeter kan garanderen.

Bijzonder beheer

Norma is de afkorting van ‘Nie Ohne Richtiges Messen Arbeiten’, de lijfspreuk van de Oostenrijkse oprichter van de Hengelose onderneming. Begin 2013 belandt het in de afdeling bijzonder beheer van de bank, zeg maar de moeilijke gevallen. De orderportefeuille zit goed gevuld met opdrachten van chipmachinefabrikant ASML en wapensystemenbedrijf Thales. Maar geen bank die daarvoor de benodigde voorfinanciering wil verstrekken, ook niet huisbankier Rabo. Een vlot verstrekte opdracht van ASML levert ternauwernood het broodnodige werkkapitaal op. Vervolgens stelt het verbeterende economisch klimaat de banken weer in staat ietsje coulanter te zijn.

‘De consument is minder bang om zijn baan te verliezen maar hij moet nog iets meer geld overhouden om weer meer te gaan besteden’, meent Dick van de Linde. Hij is directeur van Hapro, een Zeeuwse fabrikant van zonnebanken en dakkoffers voor auto’s. Van de Linde zegt de economische opleving nog niet te merken in de afzet. Maar vreemd is dat niet, volgens hem. Zonnebanken en dakkoffers zijn luxeproducten voor consumenten. ‘Wij duiken altijd als laatste in de crisis en komen er als laatste weer uit.’

Kredieten verzekeren

De overheid had volgens hem meer kunnen doen om bedrijven door de ergste crisis te helpen. Niet zozeer met geld, benadrukt Van de Linde, maar met garanties aan kredietverzekeraars zodat exporteurs beter door de recessiestorm hadden kunnen zeilen. ‘Vroeger was kredietverzekeraar NCM van de overheid’, vertelt hij. ‘Nu moeten we zaken doen met commerciële partijen zoals Atradius. Als het economisch minder gaat, worden die veel voorzichtiger met onze importeurs verzekeren. Dat versterkt de economische neergang.’

Ook hij ervaart nog dagelijks de kredietkrapte bij afnemers van zonnebanken. ‘In de Baltische staten, Polen, Italië en Spanje krijgen schoonheidsalons of fitnessclubs amper bankkrediet. Zelf heeft Hapro weinig last van De werkmaatschappij van industrieel conglomeraat VDL zit niet verlegen om bankfinanciering want de moedermaatschappij verzorgt het werkkapitaal.

Fiscaal afschrijven

Net als Van de Linde vindt ook Style-directeur Clement dat de overheid best iets meer kan doen voor het Nederlandse bedrijfsleven. ‘Toen ondernemers hun investeringen fiscaal versneld mochten afschrijven, verkochten we in één maand tijd 15 à 20 machines meer dan anders’. En als de media ook nog een duit in het zakje willen doen, gaat het vliegwiel vanzelf sneller draaien. ‘Positieve berichtgeving geeft vertrouwen’, vindt Clement. ‘Dat moet je samen uitdragen’.